Breaking Free: Wò Mɔzɔzɔ Yi Ganyawo ƒe Ablɔɖe Me Dze Afi Sia (Ga ƒe Nuteɖeamedzi Megali O...Gbeɖe!)
Ðe nèkpɔe be yele yeƒe gadzraɖoƒea kpɔm dũu, henɔ afikae yeƒe ga katã yi ŋu bum kpɔa? Ka ɖe dzinye be menɔ afima kpɔ. Esia tae dzi le dzɔyem be magblɔ nane si le amewo ƒe agbenɔnɔ trɔm—nye tɔ hã le—to gazazã nyuie ƒe ŋusẽ me. Mina míaƒo nu tso alesi Wekeza ƒe WorldofMoney ɖoɖoa le fefea trɔm le ganyawo ƒe ablɔɖe me ŋu.
Ga Ŋutinya si Mí Katã Ma
Kpɔ esia ɖa le susu me: Ɣletia ƒe nuwuwue, eye èle gaxɔgbalẽviwo ƒom abe cirque-haƒola ene. Eɖi nya si nènya nyuiea? Menye wò ɖeka koe o. Abe alesi Sarah, míaƒe nutoa me tɔwo dometɔ ɖeka gblɔe ene la, “Menɔ agbe nɔm tso fetu ɖeka dzi yi fetu ɖeka dzi, henɔ drɔ̃e kum be ganyawo navo gake mese le ɖokuinye me be metsi tsatsam si nuwuwu meli na o me.” Egbea la, ele gakpɔkpɔ ƒe mɔnu siwo mewɔa dɔ o tum ɖo eye wòle viawo ŋlɔm ɖe WorldofMoney ƒe sɔhɛwo ƒe ganyawo ŋuti hehenana ɖoɖowo me. Aleke wòwɔe?
Ga Gliwo Gbagbã
Nya si ku ɖe ga ŋue nye esi: Womefia mía dometɔ aɖewo alesi woakpɔ egbɔ le suku alo le aƒeme kpɔ o, alo? Mí katã míedina be míagbugbɔ míaƒe ƒomedodo kple ga aɖo anyi. Nyanyuia? Metsi megbe akpa be woasrɔ̃ nu gbeɖe o.
Wò Ganyawo ƒe Kekeli Dzea Egɔme Fifia
Èɖo ŋku ɣeyiɣi si me viral money hacks le #moneytok dzi la lé wò ŋku dzia? Ame aɖewo wɔa dɔ, ɖewo mewɔa dɔ o – gake ne mɔfiame si ŋu kpeɖodzi le si ana nàkpɔ dzidzedze le ganyawo gome ya ɖe? Afi mae Wekeza kple WorldofMoney gena ɖe eme eye woka ɖe mía dzi le; menye tɔgbuiwò ƒe ganyawo ƒe klass ye o.
Egbegbe Ga Ŋuti Susu: Ganyawo ƒe Tɔtrɔ ƒe Dzi
Mina magblɔ nane si ŋu ŋusẽ le: mɔ si dzi woato akpɔ ganyawo gbɔ la menye dziɖuɖu kabakaba yome titi alo nusiwo le edzi yim la yometiti o. Eku ɖe wò ƒomedodo kple ga tɔtrɔ tso ememe yi ŋgɔe ŋu. Ne ètrɔ wò nukpɔsusu la, nusianu trɔna.
Wò Ganyawo Ŋuti Mɔzɔzɔ Dze Egɔme Le Eme
Bu esia ŋu kpɔ: dzidzedzekpɔkpɔ gã ɖesiaɖe si wowɔ le ŋutinya me dze egɔme kple dzixɔse bɔbɔe aɖe – “Mate ŋui.” Wò ganyawo ƒe mɔzɔzɔ hã meto vovo kura o. Eku ɖe:
- Wò ŋutete dzixɔxɔse (ẽ, nusi hiã la le asiwò!) .
- Wò asixɔxɔ gɔmesese (ewu wò gadzraɖoƒe ƒe ga si susɔ) .
- Tsitsi to kuxiwo me (kplamatsedonu ɖesiaɖe nye ɖoɖo na tɔtrɔgbɔ) .
- Kakaɖedzi tutuɖo afɔɖeɖe ɖesiaɖe (dziɖuɖu suesuesuewo hea aʋadziɖuɖu gãwo vɛ) .
Tɔtrɔ Ŋuti Ŋutinya Vavãwo
Do go Mike, amesi ke ɖi le eƒe ŋutetewo ŋu ɣeaɖeɣi. Egblɔ be: “Tsã la, mesusuna be kakaɖedzi le ganyawo ŋu nye ame bubuwo tɔ.” “Gake emegbe mekpɔe be – eŋutinunyala ɖesiaɖe nye gɔmedzela tsã.” Egbea la, menye gazazã dzi koe Mike le o; ele ame bubuwo ʋãm be woaxɔ wo ɖokui dzi ase, hã.
Nutoa me ƒe Ŋusẽ
Nukunya aɖe le tsitsi ɖekae me. Míaƒe nutoa me tɔwo ɖua wo nɔewo ƒe dziɖuɖu ƒe azã, doa alɔ wo nɔewo to kuxiwo me, eye woama nunya si gbɔ xexlẽme ŋu. Eku ɖe ŋusẽdodo ƒe domenyinu toto vɛ ŋu.
Wò Ganyawo Ŋuti Nyɔnyrɔ̃
Kpɔ esia ɖa le susu me: nyɔna ŋdi sia ŋdi anɔ sesem le ɖokuiwò me be kakaɖedzi le ye ŋu le yeƒe ganyawo ƒe etsɔme ŋu. Menye esi ŋuɖoɖoawo katã le asiwò tae o, ke boŋ esi nèka ɖe ŋutete si le asiwò be nàsrɔ̃ nu, atsi, ahawɔ tiatia siwo me nunya le tae. Emae nye ganyawo ƒe ŋusẽdodo vavãtɔ.
Ƒomea ƒe Ŋusẽ Tutuɖo
Lisa ƒe ŋutinyaa ka dziwo elabena eku ɖe nu geɖe ŋu wu ga – eƒo nu tso dzidzimewo ƒe tɔtrɔ ŋu. Egblɔ be: “Esi metrɔ nye ganyawo ŋuti nukpɔsusu la, mena vinyewo ka ɖe ganyawo dzi. Fifia míetsina ɖekae, míekua drɔ̃e ɖekae, eye míexɔa míaƒe etsɔme dzi se ɖekae.”
Wò Domenyinu la Wɔwɔ
Wò ganyawo ƒe mɔzɔzɔa menye wò ɖeɖeko ŋue wòku ɖo o – ke boŋ ripple effect si nèwɔna ŋue wòku ɖo:
- Ame bubuwo ʋãme to wò tsitsi me
- Nunya gbɔgblɔ na ame veviwo
- Gɔmeɖoanyi tutuɖo na dzidzimewo
- Tɔtrɔ nyuiwo hehe vɛ le miaƒe nutoa me
Ðo ŋku edzi be afɔɖeɖe ɖesiaɖe si nàɖe le wò ganyawo ƒe mɔzɔzɔa me nye aʋadziɖuɖu. Nusɔsrɔ̃ ɖesiaɖe si wosrɔ̃ la nye nunya si wokpɔna. Menye ga dzi kpɔkpɔ koe nèle o – èle ŋusẽdodo, kakaɖedzi, kple tɔtrɔ nyui ƒe domenyinu tum ɖo.
